Druk cyfrowy
Druk cyfrowy to obecnie jedna z najbardziej popularnych i ciągle rozwijanych metod druku na świecie. Dziś niemal każda drukarnia posiada na wyposażeniu maszyny do druku cyfrowego. Jeszcze kilkanaście lat temu maszyny cyfrowe stanowiły jedynie uzupełnienie tradycyjnego parku maszynowego w drukarniach, jednakże wraz z rozwojem technologicznym sytuacja ta uległa zmianie. Rynek poligraficzny w ostatnich latach został zdominowany przez druk cyfrowy. Największe światowe koncerny prześcigają się wprowadzając coraz nowsze technologie. Zmieniły się także wymagania klientów i zaczął królować tzw. druk na żądanie. Obecnie najczęściej zamawia się niewielkie lub nawet jednostkowe nakłady produktów z wysokiej jakości nadrukiem, a klienci oczekują realizacji zamówień w ekspresowym tempie. W takich wypadkach technologie takie jak druk cyfrowy sprawdzają się doskonale.
Druk cyfrowy – co to jest
Dla ludzi spoza branży poligraficznej pojęcie „druk cyfrowy” jest nic niemówiącym sloganem, choć każdy z nich niemal codziennie spotyka produkty drukowane cyfrowo. Większość osób nie jest w stanie rozróżnić tradycyjnych technik druku, a co dopiero wskazać różnice pomiędzy nadrukami wykonanymi technologiami cyfrowymi.
Co zatem kryje się pod pojęciem druk cyfrowy? W dużym skrócie, jest to zbiór różnych technologii druku dla których cechą wspólną jest brak jakichkolwiek matryc, szablonów, fotopolimerów czy innych trwałych form drukowych z naniesionym obrazem i służących do jego powielania. Możemy wyszczególnić kilka głównych i najczęściej używanych metod druku cyfrowego. Należą do nich: elektrofotografia, termografia, sublimacja oraz druk Ink-jetowy.
Niezależnie od wybranej technologii druku cyfrowego, obraz w postaci pliku cyfrowego zostaje odpowiednio przetworzony w maszynie drukującej i w postaci cyfrowego sygnału wysłany do głowic drukujących. Odbywa się to za każdym razem, przy każdej kolejnej drukowanej kopii. Dzięki temu możliwe jest wprowadzanie w druku zmiennych danych, czyli tzw. personalizacja. Oznacza to, że każda kolejna kopia, każdy kolejny wychodzący z maszyny produkt może mieć inny nadruk różniący się od poprzedniego drobnym szczegółem bądź całkowicie innym obrazem.
Druk cyfrowy – technologie, zastosowanie
Elektrofotografia, czyli druk laserowy
Najstarszą, ale stale rozwijaną technologią druku cyfrowego jest elektrofotografia wywodząca się z powszechnie znanej kserografii. W latach 90. wprowadzono na rynek pierwsze drukarki laserowe wykorzystujące technologię elektrofotograficzną stosowaną po dzień dzisiejszy. Obraz tworzony jest w nich poprzez naświetlanie laserem obracającego się cylindra (tzw. fotoreceptora) pokrytego specjalną powłoką. Miejsca naświetlone dzięki elektrostatyce przyciągają kolorowy proszek zwany „tonerem”. Przy pomocy elektrod toner przeciąga się na arkusz papieru lub innego podłoża. Następnie poprzez oddziaływanie wysoką temperaturą wtopiony i utrwalony na podłożu.
Na przestrzeni lat technologia ta jest coraz bardziej nowoczesna. Z czasem zaczęły powstawać drukarki nie tylko do zastosowań biurowych i domowych. Także do wysokonakładowego druku arkuszowego oraz ciągłego (druk z roli). Dzięki wysokiej jakości nadruku laserowego, drukarnie stosują tego typu maszyny jako alternatywę dla technologii offsetowej. Wykorzystują je do druku niskonakładowych materiałów informacyjno-reklamowych, katalogów, ulotek, druków personalizowanych i numerowanych, foto-albumów. Także niskonakładowych książek, broszur oraz instrukcji obsługi.
Maszyny te użytkują banki oraz instytucje. Na przykład do druku transakcyjnego, drukowania personalizowanych dokumentów wysyłanych do klientów, do masowego drukowania rachunków i faktur itp.
Ink-Jet czyli druk natryskowy
To najbardziej rozpowszechniona i tania metoda druku cyfrowego. Znamy ją wszyscy z prostych, atramentowych drukarek biurowych. Nie każdy jednak wie, że metoda ta ma znacznie szersze zastosowanie. Wykorzystuje się ją na skalę przemysłową w wielu branżach.
Sercem każdej maszyny ink-jetowej jest głowica lub zestaw kilku głowic drukujących wspólnie. Każda głowica zawiera setki mikroskopijnej wielkości dysz, które precyzyjnie wyrzucają kropelki kolorowej cieczy zawierającej barwnik. Z uwagi na rodzaje tych cieczy, potocznie zwanych tuszami, możemy wyszczególnić kilka odmian druku ink-jetowego.
Rodzaje druku ink-jetowego
Druk pigmentowy – jest to odmiana druku atramentowego stosowanego w prostych drukarkach. Charakteryzuje się dużo większą trwałością oraz odpornością w przypadku kontaktu z wodą. Wykorzystuje się go do bardzo szybkiego, przemysłowego druku rolowego głównie na papierach offsetowych. Technologię tę stosuje się od niedawna w dużych drukarniach prasowych oraz drukarniach specjalizujących się w druku książek. Dzięki swojej szybkości oraz braku konieczności wykonywania kosztownych form drukowych technologia ta zdobywa rynek wydawniczy. Wypiera tradycyjne urządzenia drukujące w technologii offsetowej.
Druk solwentowy, mildsolwentowy i ekosolwentowy – ten rodzaj druku wykorzystuje tusze wykonane na bazie rozpuszczalników podobnych do stosowanych w lakierach. Po odparowaniu pozostawiają mieszaninę żywic i barwnik na podłożu. Wydruki takie charakteryzują się bardzo wysoką trwałością, odpornością na promieniowanie słoneczne oraz warunki atmosferyczne. Metodę tę wykorzystuje się powszechnie w wielkoformatowych ploterach drukujących. Stosuje się je do niskonakładowego druku wszelkiego rodzaju plakatów, nośników reklam, banerów, billboardów itp.
Druk latexowy – technologia druku z użyciem specjalnego bezwonnego tuszu będącego mieszaniną koloidalną syntetycznej żywicy barwionej kolorowym pigmentem, wody oraz organicznego rozpuszczalnika. Nadruk utrwala się przez oddziaływanie wysoką temperaturą. Dzięki temu po wyjściu z maszyny jest on już suchy i gotowy do dalszych procesów. Wydruk charakteryzuje się bardzo wysoką trwałością podobną jak przy druku solwentowym. Jednakże z uwagi na brak zapachu i toksycznych składników można go stosować także do druku np. tapet, tkanin lub innych materiałów umieszczanych w pomieszczeniach zamkniętych.
Druk UV – technologia druku natryskowego wykorzystująca tusze utrwalane za pomocą intensywnego promieniowania UV o określonej długości fali. Z uwagi na bardzo wysoką trwałość wydruku i doskonałą przyczepność do niemal każdego podłoża stosuje się go głównie w wielkoformatowych ploterach do zadruku wszelkiego rodzaju tablic reklamowych i informacyjnych, znaków drogowych, sztywnych arkuszy tworzywa, kompozytów, blach, drewna oraz szkła.
Przemysł etykietowy: druk cyfrowy czy fleksograficzny
Od kilku lat wykorzystuje się tę technologię także do druku rolowego w przemyśle etykietowym, gdzie skutecznie konkuruje z drukiem fleksograficznym. Dzięki temu możliwa jest szybka produkcja wielobarwnych etykiet lub innych produktów. Dzieje się to bez ponoszenia kosztów wykonania matryc polimerowych czy też innych rodzajów form drukowych.
Coraz częściej cyfrowy druk UV wykorzystuje się także do niskonakładowego lub nawet jednostkowego nadruku na przedmiotach. Stworzono do tego celu specjalne plotery UV w których możemy umieszczać niedużych rozmiarów przedmioty, gadżety reklamowe, zapalniczki, długopisy, płyty CD/DVD, obudowy urządzeń i wszelkie inne przedmioty wymagające nadruku.
Druk sublimacyjny, DTG, termiczny…
Druk sublimacyjny – to także technologia wykorzystująca cyfrowy druk natryskowy. Jest to tzw. technologia pośrednia. Nadruk wykonuje się na specjalnym papierze transferowym z użyciem ploterów lub drukarek oraz odpowiednich tuszy. Zadrukowany papier umieszcza się specjalnej prasie termotransferowej, która dociska go do podłoża. Pod wpływem wysokiej temperatury zachodzi zjawisko sublimacji, czyli bezpośredniego przejścia ze stanu stałego w stan gazowy z pominięciem stanu ciekłego. Cząsteczki barwnika pod wpływem jednoczesnego docisku i wysokiej temperatury odparowują się z papieru transferowego. Następnie jako gaz wnikają w podłoże na trwałe się z nim wiążąc. Technologię tę stosuje się np. do znakowania przedmiotów, nanoszenia kolorowego nadruku na gadżety reklamowe, kubki, ubrania, koszulki, czapeczki, parasole, smycze itp. Największe zastosowanie tej technologii występuje w przemyśle odzieżowym i tekstylnym. Stosuje się ją na skalę przemysłową do przenoszenia nadruku na tkaniny w rolach oraz na gotowe produkty odzieżowe.
Druk DTG – nazwa pochodzi od angielskiego wyrażenia Direct To Garment. Jest to technologia wykorzystująca cyfrowy druk natryskowy do bezpośredniego nanoszenia kolorowego obrazu na przedmioty i tekstylia. Zdobyła swoją popularność z powodu niskiej ceny urządzeń oraz niedużych kosztów eksploatacji dzięki czemu z powodzeniem zastępuje sitodruk i tampodruk. Niestety, z uwagi na stosunkowo wolne tempo druku, urządzenia te mają zastosowanie głównie do niskonakładowego lub jednostkowego nadruku. Wykorzystują je często małe drukarnie i agencje reklamowe do realizacji niewielkich zleceń.
Oprócz powszechnie używanych drukarek laserowych i atramentowych czy biurowych „kombajnów” na każdym kroku spotykamy wszelkiego typu urządzenia drukujące w różnych technologiach cyfrowych. Przykładem jest choćby druk termiczny lub termotransferowy.
Druk termiczny – jest technologią powszechnie stosowaną we wszelkiego rodzaju kasach, wagach czy drukarkach fiskalnych. Druk odbywa się na specjalnym papierze, który pod wpływem dostarczonego punktowo przez głowicę ciepła czernieje. Zaletą tej technologii jest szybkość wydruku. Także to, że jedynym materiałem eksploatacyjnym jest sam papier i nie trzeba żadnych tuszy, farb czy taśm barwiących. Niestety, wydruki są bardzo nietrwałe i z czasem zanika ich czytelność.
Druk termotransferowy – pigment z taśmy barwiącej przenosi się na papier w wyniku punktowego podgrzania i dociśnięcia do podłoża. Technologię tę powszechnie stosuje się w różnego typu małych drukarkach etykietowych, wagach itp. Wykorzystuje się ją przede wszystkim do znakowania towarów, drukowania personalizowanych etykiet, naklejek z kodami kreskowymi itp.
Druk na żądanie – technologia przyszłości?
Maszyny do druku cyfrowego to obecnie najbardziej dynamicznie rozwijający się segment w całej poligrafii. Są one odpowiedzią na zmieniające się potrzeby rynku i oczekiwania klientów końcowych. Dziś wszyscy unikają zamawiania na zapas, by obniżyć wysokie koszty magazynowania oraz minimalizować ryzyka dezaktualizacji produktu. To właśnie dzięki temu technologie cyfrowe tak zyskały na popularności. Dają bowiem możliwość druku na żądanie dowolnej ilości produktu. Dzieje się to bez ponoszenia kosztów wykonania form drukowych oraz kosztów przezbrojenia i rozruchu tradycyjnych maszyn.
Nie oznacza to jednak końca tradycyjnych metod druku. W dalszym ciągu technologie offsetowe, fleksograficzne oraz sitodrukowe wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie potrzebne są średnie i duże nakłady. Wiąże się to z faktem, że koszty form drukowych oraz uruchomienia produkcji rozbija są na cały nakład. Ponadto, tradycyjne techniki druku w odróżnieniu od cyfrowych umożliwiają zastosowanie farb o specjalnych właściwościach, kolorów mieszanych na zamówienie, farb metalicznych, perłowych, świecących itp.
W najbliższych latach z pewnością tendencja ta się nie zmieni. Będziemy świadkami dalszego rozwoju technologii i samych urządzeń cyfrowych.
